28.05.2022
Bu eseri Hakan Ali Toker’in 17 Mayıs 2022 tarihinde İstanbul Cemal Reşit Rey konser salonunda verdiği konserde dinledim. Eser geleneksel ritimler ve mikrotonal sesler içeren makamsal dizilerle bestelenmiş. Bu dizileri piyanoda elde edebilmek için piyanolar da mikrotonal seslere göre akort edilmiş. Eser, Türkiye'nin çeşitli illerinden ve KKTC'den gelen, özenle seçilmiş ve bu konser için ilk defa bir araya gelmiş nefesli ve vurmalı saz icracılarının İstanbul Strings'e eklenmesiyle oluşturulmuş bir senfoni orkestrası eşliğinde besteci tarafından parlak bir teknikle seslendirildi.
Öncelikle şunu söylemem gerekir ki; bu eserle birlikte, tampere edilmiş makamsal dizilerle yapılan çok sesliliğe alternatif olabilecek ve belki de Türk dinleyicisine daha çok hitap edebilecek bir yaklaşım izleyici ile buluşmuş oldu. Malumunuz, tampere edilmiş makamsal dizilerle yapılan çok seslilikte Türk müziğinin bazı sesleri kullanılmıyor. Bu sebeple uzun yıllardır Türk müziğinin nasıl çok seslendirilmesi gerektiğiyle ilgili bir tartışma mevcut. Bu eser hem bu tartışmaların çözüme kavuşması adına verilmiş en iyi cevaplardan biri, hem de çok seslendirme çalışmalarına çok farklı bir perspektiften yapılmış en iyi katkılardan biri.
Bölümler arasındaki denge gayet iyi ve bölümler arası geçişler zekice düşünülmüş. Özellikle Anadolu’nun farklı yörelerine ait karakteristik özelikler çok iyi bir orkestrasyon ve armoni ile işlenmiş. Eser horondan zeybeğe kadar çok geniş içeriğe sahip. Özellikle iki kemanın Geleneksel Türk Müziği enstrümanı olan kemençeyi taklit ederek horon icra etmesi dinleyicide çok olumlu bir karşılık buldu.
Eserde Homofonik ve polifonik yazım tarzı karma biçimde başarıyla kullanılmış. Dinleyici, homofonik bölmelerde geleneksel kültürüne ait tınıları saf biçimde duyarken; polifonik bölmelerde yatay çok seslilik yöntemiyle hem o tınıyı duyuyor hem de müzikte ustaca kurgulanmış matematiği keşfediyor. Besteci, sanki dinleyiciye müzik dinleme dersi vermek istercesine onu her daim düşünmeye sevkediyor ve dikkatleri canlı tutmayı başarıyor.
Fotoğraf, Cemal Töngür
Bir bestecinin asıl başarısı izleyici tarafından kabul görmesi ve beğeni almasıdır diye düşünüyorum. Hakan Bey, bu konserde bunu fazlasıyla başardı. Eser öylesine ilgi gördü ki dakikalarca ayakta alkışlandı. Hem Türk müziği hem de Batı müziği eğitimi almış biri olarak her iki tarzın da sahnede profesyonelce icra edildiğini görmek beni ziyadesiyle memnun etti.
Konser öncesinde zihnimde mikrotonal sesleri kullanarak yapılan çok sesliliğin esasen sürdürülebilir olması hususu epey yer kaplıyordu ve bu konuda akorların mikrotonal sesler içerdiğinde berrak tınısını kaybedeceği endişesi vardı; fakat konser sonrasında dinlediğim eserin icra kalitesini izleyip ortaya çıkan tınıları duyunca bu konudaki çekincelerim azaldı. Öyle ki, üzerinde titizlikle iyi düşünülmüş mikrotonal çok sesliliğin ne yaptığını iyi bilen icracılar tarafından icra edildiğinde kesinlikle yadsınamaz bir yönü var. Bu tarz eserler böylesine başarılı besteci ve icracılar tarafından kesinlikle devam ettirilmeli. Bu yaklaşım müziğimiz için bir zenginliktir. Bu yolda cesur ama ayağı yere basan denemelerin her zaman yapılmasının müziğimiz adına uzun vadede çok yararlı olacağı kanaatindeyim.
Fotoğraf, Cemal Töngür
Böylesine başarılı ve müzik tarihimizde çok önemli bir yer edineceğinden asla şüphe duymadığım Hakan Ali Toker’in daha fazla sayıda eserle Türk müziğimize katkı sunacağına eminim. Kendisine nazik daveti için teşekkür ediyorum. Hakan Bey gibi bu denli başarılı değerlerimizin maddi ve manevi olarak her zaman desteklenmesini temenni ediyor ve sanatsal çalışmalarında başarılar diliyorum.
Araş. Gör. H. Bekir Kurşunet
Sakarya Üniversitesi
Devlet Konservatuvarı
Müzikoloji Bölümü
