08.03.2023

Paylaş:

Giacomo Puccini’nin La Boheme operası ilk temsilini 1896 yılında Torino’da yapmıştır. Aynı başlıkla dört yıl önce Ruggero Leoncavallo tarafından da bestelenip sahnelenen diğer La Boheme operasını gölgede bırakmış ve besteleme aşamasında Leoncavallo ve Puccini arasında basını bile meşgul eden tartışmalara sebep olmuştur. Henry Murger’nin romanındaki karakter ve hikayelerden derlenip yaratılmış olan opera, günümüzün en sık sahnelenen eserlerinden biri olmuştur. 

Mirella Freni ve Luciano Pavarotti’nin Mimi ve Rodolfo’su bir çok defa sahnede bir araya gelmiş ve Herbert von Karajan’ın stüdyo kaydıyla ölümsüzleşmiştir. 1988 yılında San Francisco Operası’nda yapılan bu DVD kaydı, Francesca Zambello’nun rejisörlüğünün ilk yıllarında sahnelediği eserlerinden biri. Uzun yıllar Jean-Pierre Ponelle’in asistanlığını yapan Zambello, sahnelemesinde çok orijinal fikirler veya modern bir yaklaşım getirmiyor. Fakat, özellikle dört erkeğin birbirleriyle olan dayanışma içindeki arkadaşlıkları çok güzel işlenmiş. Aralarındaki küçük şakalar ve dramatik anlardaki dostlukları net bir şekilde ortaya çıkmış. İkinci perdedeki kalabalık sahnelerin kullanımı ve yerleştirilmesi çok ustaca. Sadece çatı katı gereğinden fazla büyük ve boş olmuş. Üzeri kapatılmış ve içi boşaltılmış bir sarayın balo salonu kadar büyük.

Rodolfo rolünde neredeyse 30 yıldır bu rolü kendisiyle özdeşleştirmiş olan Luciano Pavarotti, yine harikalar yaratıyor. O muhteşem İtalyan tınılı sesi adeta bir güneş gibi sahneyi dolduruyor. Kariyerinin bu döneminde aryayı yarım ton aşağı söylüyor olsa da tekniğinin üstünlüğü, ses renginin güzelliği tartışılmaz. Kilo probleminden dolayı rejisör, akıllıca davranarak onu çok hareket ettirmek yerine etrafındakilere fazladan hareketler veriyor. Sesinde hissettiğimiz duygular ne yazık ki oyuncu olarak ortaya pek çıkamıyor.

La Boheme operasına damgasını vurmuş bir diğer sanatçı da Mimi rolündeki Mirella Freni. Belki de sopranolar arasında en doğru tekniğe sahip olan Freni, bu sayede 50 yıl sahnede kalmayı başarmış ender sanatçılardan biridir. Yılların tecrübesiyle 50 yaşının üstünde olmasına rağmen sesinde en ufak bir yıpranma veya vibrasyon aralığının açılması söz konusu değil. Düetin sonundaki Do, ne Freni ne de Pavarotti için bir sorun olmuyor. Özellikle üçüncü perdede Marcello ile olan dramatik sahnesinde Freni söz, müzik ve dramatik aksiyonu çok başarılı bir şekilde harmanlıyor ve etkileyici bir performans sergiliyor. 

Bariton Gino Quilico fizik ve vokal olarak inandırıcı bir Marcello. Gerek üçüncü perdedeki Mimi Marcello düetinde, gerekse dördüncü perdedeki Marcello Rodolfo düetinde çok güzel müzikal frazlar yapıyor. Dinamik oyunu ile göz dolduruyor.

Ne yazık ki Nicolai Ghiaurov olağan üstü kariyerinin sonlarına yaklaşmış bu kayıtta. Sesi yorgun geliyor. Sıklıkla deklamasyon yaparak frazları seslendiriyor ve özellikle “Vecchia zimarra”da orkestradan daha önde söylemek istemesi sebebiyle kopuyor. Fakat hala canlandırdığı karaktere büyük bir ustalık ve otorite sağlıyor.

Musetta rolündeki Sandra Pacetti, Luciano Pavarotti tarafından “40 yıl boyunca beraber söylediğim en iyi 4-5 Musetta’dan biri” olarak tanımlanmıştır. Gerçekten de sahnede gerek oyunu gerekse söyleyişi bakımından oldukça etkileyici bir sanatçı. Musetta’nın çoğu zaman subrete yakın sesler tarafından söylendiğinde problem yaratan orta ve pes tonları Pacetti için hiçbir problem yaratmıyor. Özellikle ikinci ve dördüncü perde arasındaki karakterdeki değişim çok güzel bir şekilde ortaya çıkıyor.

Benoit ve Alcindoro rolündeki Italo Tajo, bu kayıtta olağanüstü kariyerinin 53. yılında! Birkaç ufak ritim hatası dışında muhteşem iki ayrı karakter çiziyor ve büyük roller söyledikten sonra kariyerinin ikinci bölümündeki yan rollerde vaz geçilmez bir şarkıcı olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.

Şef Tiziano Severini, orkestrayı oldukça dinamik bir şekilde yönetiyor fakat bazı bölümlerde, örneğin “Donde lieta” veya“O Mimi tu piu non torni”de orkestrayı çok hızlı yönetiyor ve o adeta ruhlara dolması gereken Puccini frazları çabucak ilerliyor. Genel olarak tempolarda bir acelecilik var.

La Boheme operasının önemli iki yorumcusu olan Mirella Freni ve Luciano Pavarotti’yi bir arada görmek için eşsiz bir fırsat sunan bu DVD, kuşkusuz ki operanın var olan en önemli görsel kayıtlarından biri.

Giacomo Puccini

La Boheme

Mirella Freni, Luciano Pavarotti, Gino Quilico

San Fransisco Operası Koro ve Orkestrası

Francesca Zambello

Arthaus Musik

*****