05.12.2023
Gökhan Bağcı, keman sanatçısı Ezgi Yürümez ile son dönem kayıtları üzerine bir söyleşi yaptı.
György Kurtág’ın solo keman için yazdığı eserler içerisinde kullanılan genişletilmiş tekniklerden bahsedebilir misiniz?
20. yüzyılın ortalarından itibaren çağdaş besteciler geleneksel müzikal sınırları zorlamak ve kemanın potansiyelini genişletmek amacıyla yeni, deneysel ve genişletilmiş (extended) teknikler geliştirdiler. Bu yeni yaklaşımlar, kemanın tanıdık sesini dönüştürerek müziğin sınırlarını genişletmeyi amaçlar. Macar besteci Kurtág da bu bestecilerden biri. Kayıtlarını yaptığım Signs, Games and Messages eserinde mikrotonal aralıkların kullanımı, sul ponticello, farklı uzunluklarda glissandolar, metal surdin kullanımı ve overpressured gibi teknikler yer alıyor.
György Kurtág ve Krzysztof Penderecki'nin solo keman repertuvarına katkıları sizce nelerdir?
Keman repertuvarı sürekli olarak genişleyen ve evrim geçiren bir yapıya sahip. Bu süreç, kemanın teknik kabiliyetlerinin keşfedilmesi, müziğin farklı türleri ve kültürel etkileşimlerle zenginleşmesi, teknolojik ilerlemeler ve bestecilerin yaratıcılıkları sayesinde müziğin canlı ve dinamik bir enstrüman olarak varlığını sürdürmesine olanak sağlamıştır. Kurtág ve Penderecki seslerin frekanslarını, renklerini ve dokularını derinlemesine araştırır ve bu unsurları müziğinin yapı taşları olarak kullanır. Eserlerinde tercih ettikleri yeni teknikler ve tınılar kemanın ses renklerinin daha da genişletilmesi için olanaklar sunmuştur.
Ulvi Cemal Erkin'in keman ve piyano müziği hakkında düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?
Bestecinin seslendirdiğim eseri Improvisation. İlk bölüm doğaçlamanın karakterine uygun keman ve piyanonun kendi cümlelerini söylediği hâlde başlıyor. Eserin hızlı bölümü ise makamsal ve pentatonik ezgiler içermekte. Kadans bölümü de yine yorumcuya özgürlük sağlayan bir karakterde. Eser çokça melankoli ve derinlik içeriyor. Keman ve piyano için yazdığı diğer eserler ise Ninni ve Zeybek Türküsü.
Kaydetmek istediğiniz başka Türk bestecileri var mı?
Elbette var. Ahmed Adnan Saygun’un keman için yazdığı eserleri inceliyorum.
Tekliler arasında bağlantılar var mı?
Evet, çağdaş dönem repertuvarına ait, az seslendirilmiş ya da daha önceden kayıt altına alınmamış eserleri seçip duyurmak ve kendimden bir şeyler katmak müzikal yolculuğumu oluşturuyor.
Gelecek kayıtlarınızda solo keman repertuvarı üzerine mi yoğunlaşacaksınız?
Solo keman repertuvarı üzerine araştırmalarım ve merakım devam ediyor. Eserleri fiziksel ve düşünsel anlamda yeterli hâle getirirken çok şey öğreniyorum. Bunlar bazen keman tekniği ve keman çalma ile ilgili olurken bazen de tamamen ruhsal ve meditatif deneyimlerle bütünleşebiliyor. Bu sebeple solo repertuvar üzerine ilgim oldukça fazla.
Proje ve konserlerinizden bahsedebilir misiniz?
İspanyol piyanist Isaac Friedhoff ile İspanyol müziği ve bestecileri üzerine bir projemiz ve 13 Aralık 2023 tarihinde Nişantaşı Üniversitesi konser salonunda bir resitalimiz var. Tüm müzikseverleri bekliyoruz.
