10.04.2025

Paylaş:

Maurice Ravel’in müzikal-komedi niteliğinde iki operası vardır. L’heure espagnole (İspanyol Saati) ve L’enfant et les sortilèges (Çocuk ve Büyüler) Ravel’in, hayatı boyunca, görülmemiş bir ilgi gösterdiği ülke İspanya olduğundan bu yakın ilgi onu oradan esinlenerek eser verme yolunda etkilemiştir. Ancak garip olan Ravel’in ilk olarak 53 yaşında giderek o yaştan sonra İspanya’yı yakından tanımasıdır. Ravel yaratışlarının kronolojik gelişimi açısından özellikle 1907 yılının büyük önemi vardır ve bu yıl sanatçının İspanyol Yılı olarak adlandırılır.
 
L’Heure Espagnole (İspanyol Saati)
Ravel, İspanyol Saati eserini bir yerde babası için bestelemiştir. Bestecilik kariyerinin ilk yıllarında ona her türlü destek olan babası bir mühendisti. Ravel bu operasını babası hayata gözlerini yummadan temsil ettirmek istese de bu arzusunda başarılı olamamıştır. İlk oynanışı 1911 yılı Paris olan bir müzikal komedidir. Bu müzikli oyunda yer alan figürlere, partilerini operalarda olduğu gibi şarkı türünde söyleme açısından çok az fırsat verilmiştir. Eserde kişiler, partilerini daha çok bir iki ton üzerinde gelişen resitatife benzer bir konuşma türünde söylerler. Ravel komik-opera (opera-buffa) stiline dönmüştür. Şarkıdan çok söze bağlı operası, Ravel’in ne denli geniş bir esine ve espriye sahip olduğunun kanıtıdır. 
 
Maurice Ravel büyük opera bestecisi Jules Massenet’nin aksine eserinde kişiler arası âşka yer vermemiş, cansız obje olan saatlere karşı beslenen tutkuyu kullanmıştır. Tek perdelik olan opera beş kişi arasında oynanan sade ve zarif bir eserdir. 18. yüzyıl İspanya’sında bir saat üreticisinin sadakatsiz eşinin bir gününü anlatır. Kocasının, saatlere olan âşkından bunalıp sıkılan kadın, içindeki boşluğu doldurma hevesine kapılır; çevresindeki tüm erkekleri büyüleyerek onlarla birer oyuncak gibi oynamaktan zevk alır. Sonunda kendisi ve âşıklarının kocasının saatlerine saklanıp sıkışıp kalmalarıyla bir saatçi dükkanının içinde geçen eğlenceli ve karmaşık bir âşk hikâyesi şeklini alır. Eser ilk defa Paris’te sahnelendikten sonra gösterdiği büyük başarının ardından, Londra, Chicago ve New York, Brüksel, Basel, Prag, Hamburg, Stockholm, Buenos Aires ve Kahire gibi birçok şehirde sergilenmeye devam etmiştir. Maurice Ravel’in orkestraya renk katması da çok önemlidir. Örneğin Ravel bu eserine, çok az kullanılan bir enstrüman olan sarrusofon’u da katmış, fagot ile saksafonun karışımı olan bu enstrümanın kendine has tonu, esere bambaşka bir renk getirmiştir.
 
Birkaç kelimeyle özetlemek gerekirse; Ravel’in ilk operası L’Heure Espagne, müzikte bir komedi hem tuhaf hem de cüretkar, ışıltılı bir saat işçiliği eseri; kısacası, ilk denemede bir zaferdir.


Maria-Teresa Golley (Çocuk rolünde), Çocuk ve Büyüler, 1926
 
L’Enfant et les Sortilèges (Çocuk ve Büyüler) 
Ravel’in yine tek perdelik olan ikinci operasıdır. Librettosunu romancı Collette yazmıştır. 1917’den 1925’e kadar yazılan L’Enfant et les Sortilèges ilk kez 1925’te Monte Carlo’da Victor de Sabata şefliğinde sahnelenmiştir.
 
Opera, tembelliği nedeniyle annesi tarafından azarlanıp cezalandırılınca çok öfkelenen kaba bir çocuğun hikâyesidir. Çocuk, öfke nöbeti geçirerek odadakileri parçalamaya ve zarar vermeye başlar. Daha sonra etrafındaki her şeyin fantastik bir evrene dönüşerek canlandığını görünce şaşırır. Mobilyalar ve oyuncaklar konuşmaya başlar. Çocuğun kendilerine verdiği acıyı ve sefaleti ve yaptıklarından dolayı cezalandırmasını istediklerini söylerler. Çocuk hayvanlar ve bitkilerle arkadaş olmaya çalışır, ancak verdiği zararlar nedeniyle hepsi ondan uzak durur ve hatta intikam almak için saldırırlar. Çocuk bir kenara atılırken birbirleriyle itişip kakışırlar. En sonunda bu kargaşada bir sincap yaralanır ve bu da diğer hayvanların kavga etmesini durdurur. Çocuk acıyarak sincabın yarasını sarar ve bitkin bir şekilde yere yığılır. Bu nezaket eylemini gören hayvanlar çocuğa karşı fikir değiştirerek çocuğu evine götürürler ve onu öven bir şarkı söylerler.
 
Maurice Ravel bu büyü ve sihir masalı operasında, canlanan hayvanlar ve nesnelerle öfkeli “küçük adama”a bir hayat dersi vermiştir.