16.12.2012
'Kayıp' kadın besteci araştırmaları, var olanların listesine bir tane dahi eklenmeden ordular dolusu akademisyeni on yıllarca meşgul etti. Geç 18. yüzyıl ve erken 19. yüzyılda, kadın yazarlar iyi bir pazar bulurken, kadın bestecilerin neden isim yapamadığı konusunu tartışmak için yerim yeterli değil, ancak yapılan araştırma miktarı göz önüne alındığında, klasik devlere meydan okuyabilecek bir kadın bestecinin çıkması pek muhtemel gözükmüyor.
Tam da bunu demişken, Marianna Martines'in (1744-1812) değerli, küçük bir antika bulgusundan daha fazlasını içerdiğini söyleyeyim. 1772'de Charles Burney tarafından 'duyduğum en mükemmel şarkıcı' ve klavsende 'çok cevval' olarak nitelenerek dikkat çeken Martines, Avrupa'nın büyük saraylarında verdiği resitallerde araya kendi parçalarını sokuyormuş ve öyle görünüyor ki bu parçalar beğeniliyormuş. Bu çekici albümün açılış parçası Do majör Uvertür, genç Mozart'ı gözden düşürecek cinsten olmasa da, Mi majör Klavsen Konçertosu ise Clementi'nin aynı türdeki ürünlerinden daha fazla akışlı. Her ikisi de La Floridiana ve şefleri Nicoletta Paraschivescu'nun son dönem keşifleri ve dünya prömiyeri kayıtları.
Marianna'nın becerilerinin en güzellerini göstermek istemiş olduğunu tahmin edebileceğiniz konser aryaları ise daha az başarılı olanlar. Nuria Rial'ın tüm içten desteğine rağmen bunlardaki hava ruhsuz ve buluş da yetersiz. Erkek bestecilere tanınan duyguları geniş yelpaze içinde ifade etme hakkı, kadın bestecilere yasaklanmış olabilir mi? Bunu hiçbir zaman bilemeyeceğiz. Çocuk yaşta, oyun ve libretto yazarı Metastasio tarafından yetiştirilen Marianna, yaşlandığında onun bakımını üstlenmiş, ayrıca Bolonya Akademisi'nde hocalık yapmış ve hiç evlenmemiş.
Norman Lebrecht
Çeviri, Ayşe Emek
Marianna Martines ****
Il primo amore
CD Sony 88697885792
