14.11.2011
20. yüzyılın ikinci yarısına damgasını vurmuş büyük İtalyan şef Riccardo Muti'nin en çok sevip seslendirdiği bestecilerin başında Giuseppe Verdi geliyor. Elimizdeki EMI albümünde, maestronun 1977'den 1992'ye kadar olan döneminde, çoğu Milano'da La Scala Koro ve Orkestrası ve Londra Kingsway Hall'da Yeni Philharmonia Orkestrası ile yapılan canlı performanslardan bölümler var. Verdi, birbirinden güzel aryalar, düetler, büyük sahneler yazmış bir besteci; ancak onun harika koro parçaları, eşsiz prelüdleri, intermezzo niteliğinde bale sahnesi müzikleri de bunların gölgesinde kalmaz. Bu albüm, bestecinin erken, orta ve geç döneminden akıllara kazınmış koroları ve geniş kitleler nezdinde çok ünlü olmasa bile opera fanatikleri arasında mutlaka bilinen koroları, operalarından önemli prelüdleri ve bale sahnelerini bir araya getiriyor. Popülerlik-ciddiyet açısından doğru ölçüyü tutturmuş bir albüm.
Albüm, Muti'nin Verdi anlayışının da tam bir yansıması niteliğinde. Muti'nin türlü korolarda seçtiği tempolar, koral ses partilerinde aradığı dolgunluklar, cümleleme şekilleri, gürlüklerle oynayışı, keskinliklerinde seçtiği dereceler adeta Verdi ile ilgili klasikleşmiş diyebileceğim bir yorumculuğun ilkelerini de veriyor; bu bestecinin çalınma standartlarını ortaya çıkarıyor. Örneğin, Nabucco'nun çok meşhur "Esirler Korosu"nu dinlediğinizde, parçanın özsel çizgilerine sıkı sıkıya bağlanıldığını görüyorsunuz. Deneyci çizgilere yüz veren bir şef değil Muti, fakat kuru ve soğuk da değil. "Va Pensiero"yu tüm vatansever duyguyu dolu dolu yansıtan bir müzikçilikle sunuyor: tutkulu, ateşli ve klasik! Nabucco'da olsun I Lombardi'de olsun, koronun toplam sesinin, kimi zaman başka yorumlarda olabildiği gibi treble partisinin şemsiyesine girmemesini sağlıyor. Genelde homofonik müzik yazmış sanısı veren bestecinin, koral armonik zenginliğini gözler önüne seriyor böylelikle, bravo! Ancak bunu yaparken, ayarların elden kaçmadığının ve iyi bildiğimiz bir Verdi'yi canlandırdığını belirteyim. Ernani'nin "Evviva"sında cümlelerde birlik, noktalı bitişlerde keskin beraberlik tatmin edici. Verdi'yi rahatlıkla bu "track"lerden tanıyabilirsiniz. Koral partide çoğu zaman renkli bir ritim eşliğinin ötesine gitmeyen orkestranın da altta kalmamasını başarıyor Muti.
Muti, Verdi'de, müziğin tiyatroya hizmet ettiği kritik noktalarda senfonistleşiyor. Örneğin Rigoletto'nun girişinde aldığı ton ve sonra kreşendo'yu getirişi, mistik bir hava yaratıyor. Bazen de bıçkın bir dışa dönüklüğü yaratmak için (Il Trovatore'den "Çekiç Korosu") orkestranın çalgı gruplarından istekleri yüksek olabiliyor. Ya da Nabucco'nun "Sinfonia"sında olduğu gibi, ödünsüz ve otoriter olabiliyor. Muti'nin Verdi bakışında en ufak bir yanlış ya da eleştirilebilecek bir seçim yok! Şefin 1990'lardan önceki dönemini hatırlamak ve Verdi'den güzel tatlardan oluşan kaliteli bir toplama edinmek için iyi bir fırsat.
VERDI
Opera koroları, Prelüdler ve Bale Müziği
Milano La Scala Tiyatrosu Koro ve Orkestrası, Londra Kraliyet Operası Korosu, Yeni Philharmonia Orkestrası
Şef: Riccardo Muti
EMI 0980152 (CD, 2011)
Ufuk Çakmak