12.09.2012
Polonya'nın kültür tarihinde önemli izler bırakan Wrocław kentiyle yolu kesişen çağdaş bestecilerin flüt için yazdıkları yapıtlar, Flütçü Grzegorz Olkiewicz'in yorumuyla kayda alınmış. Wrocław, tarih boyunca değişik kültürlere ev sahipliği yapmış bir kent. Ağırlıklı olarak Polonya ve Alman etkisinden bahsedilebilir; bunun yanı sıra kentin kültür yaşamında Musevi etkilerini de göz ardı etmemek gerek. Kentteki üniversite 1880'lerin başında Johannes Brahms'a fahri doktorluk payesi vermiş. Brahms da o zamanki Almanca adıyla 'Breslau Üniversitesi'nde yapılacak tören için Op. 80, Akademik Festival Uvertürü'nü bestelemiş. Kentin kültür yaşamı, operası, senfonik orkestrası, müzik okulu ve yıl boyu düzenlenen festivalleriyle hâlâ canlılığını koruyor. Wrocław, 2016 Avrupa Kültür Başkenti adaylarından ve bu CD, bu adaylık çerçevesinde yapılan kültür etkinliklerinden yalnızca biri.
Kayıtta yer alan bestecilerin en yaşlısı Jadwiga Szajna-Lewandowska (1912-1994). Ukrayna topraklarında dünyaya gelen bu kadın besteci, II. Dünya Savaşı'nın ardından Wrocław'a yerleşmiş. Bestecinin Flüt ve Piyano için Sonatin başlıklı yapıtı, dört bölümlü klasik yapıda yazılmış. Sonatin yer yer Paul Hindemith'in (1895-1963) ve Sergey Prokofyev'in (1891-1953) flüt sonatlarını çağrıştıran bir müzik dili içeriyor.
1931 doğumlu Leszek Wisłocki'nin Flüt ve Piyano için 10 Prelüd başlıklı yapıtının her bir bölümü farklı bir karakterde. Wrocław Müzik Akademisi'nde öğretmenlik yapan Wisłock, müzik tarihi boyunca farklı amaçla kullanılan 'prelüd' ifadesini, romantik dönemdekine yakın şekilde kullanıyor. Barok dönemde giriş müziği olarak tanımlanan prelüd'ler, Chopin'le birlikte kısa ve farklı karakterdeki müzik yapıtlarını tanımlamak için kullanılmaya başlamıştı.
Wrocław Müzik Akademisi'nin kompozisyon öğretmenlerinden kadın besteci Grażyna Pstrokońska-Nawratil (1947) bu kentte dünyaya gelmiş ve eğitimini aynı okulda tamamlamış. Ardından Fransa'da Pierre Boulez ve Olivier Messiaen ile çalışmış. Flüt için Eko başlıklı yapıtı, günümüzün elektronik teknolojisinin yardımını kullanarak, tek bir çalgının sanki uzaktan yankılanan yankısıyla söyleşmesi üzerine kurulmuş. Flütün tiz ve pes oktavlarda ulaşabileceği uç noktalar, armonik sesler yapıt içinde bolca kullanılmış.
Bu CD'de ayrıca Jocahim Georg Görlich'in (1931-2009) Flüt ve Piyano için On iki Ton İzlenimleri, Jacek Rogala'nın (1966) Flüt ve Piyano için Litoral başlıklı yapıtı ve bazı parçalarda flütçü Grzegorz Olkiewicz'e eşlik eden Mirosław Gąsieniec'in (1954) Capriccio ve İspanyol Dansı başlıklı yapıtları yer alıyor. Kayıt tam anlamıyla 20. yüzyıla damgasını vuran müzik dillerinin bir karışımı ve Wrocław'da yaşayan bestecilerin aynı dönemde Avrupa'nın farklı köşelerinde yapıt üreten meslektaşlarıyla ne denli paralel bir çizgi izlediklerinin en iyi kanıtı.
Yapıtları yorumlayan flütçü Grzegorz Olkiewicz, 1959 yılında Polonya'nın Katowice kentinde dünyaya gelmiş ve aynı yerdeki Karol Szymanowski Müzik Akademisi'nde eğitimini tamamlamış. Sonrasında Siena'da ünlü İtalya flütçü Severino Gazzelloni ile çalışmış. Ülkesinde ve yurt dışında çeşitli orkestralarda solo flütçülük yaptıktan sonra konser kariyerine ağırlık vermiş.
Bu kayıt, ülkemizde oldukça az tanınan bestecilerin yapıtlarını çok başarılı bir yorumdan dinlemek için iyi bir seçenek.
Aydın Büke
Wrocław'lı Bestecilerin Flüt Yapıtları ****
Jacek Rogala: Flüt ve Piyano için Litoral
Leszek Wisłocki: Flüt ve Piyano için 10 Prelüd
Grażyna Pstrokońska-Nawratil: Flüt için Eko
Jadwiga Szajna-Lewandowska: Flüt ve Piyano için Sonatin
Jocahim Georg Görlich: Flüt ve Piyano için On iki Ton İzlenimleri
Mirosław Gąsieniec: Capriccio; İspanyol Dansı Grzegorz Olkiewicz (Flüt), Mirosław Gąsieniec, Teresa Worońko, Maria Szwajger-Kułakowska, Andrzej Jungiewicz (Piyano)
DUX CD 0826
